در دنیای امروز این مسئله که شهر برای انسان‌ها ساخته می‌شوند و انسان، محورِ توسعه است به‌عنوان یک اصل پذیرفته‌شده درآمدهاست. در چنین شرایطی ایجاد شهر بدون مانع در دنیای امروز به هدفی مشترک برای بهره‌مندی از امکانات برای همه شهروندان تلقی می‌شود.
در دنیای امروز این مسئله که شهر برای انسان‌ها ساخته می‌شوند و انسان، محورِ توسعه است به‌عنوان یک اصل پذیرفته‌شده درآمدهاست. در چنین شرایطی ایجاد شهر بدون مانع در دنیای امروز به هدفی مشترک برای بهره‌مندی از امکانات برای همه شهروندان تلقی می‌شود.
درواقع شهر بدون مانع یک رؤیا نبوده بلکه تلاش دارد تا شهر را به محیطی امن و به‌دوراز هرگونه دغدغه، نگرانی و مانعی برای استفاده تمام اقشار جامعه از محیط‌های شهری، معابر، اماکن عمومی و محیط‌های آموزشی و ... تبدیل کند.
در شهر همه شهروندان اعم از معلولان، نابینایان، سالمندان و خانم‌های باردار باید بتوانند بدون هیچ مانعی از امکانات حوزه حمل‌ونقل شهری و یا خدمات اجتماعی یکسان در شهر بهره ببرند.
برخورداری از امکانات برابر با هر سطح توانایی جسمی یکی از حقوق مسلم تک‌تک شهروندان است و مناسب‌سازی معابر نخستین گام برای رسیدن به شهر بدون مانع برای این قشر از جامعه است. گامی که به نظر می‌رسد بیش از هر چیز نیازمند فرهنگ‌سازی در جامعه و به‌ویژه مدیران و مسئولان است.
معلولان جسمی و حرکتی رتبه نخست معلولیت در استان
مدیرکل بهزیستی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه معلولان جسمی و حرکتی رتبه نخست معلولیت استان را تشکیل می‌دهند، اظهار کرد: هم‌اکنون بیش از ۱۸۰هزار نفر مددجو تحت پوشش بهزیستی استان هستند که در این میان ۴۸هزار و ۳۸۶ نفر آنان را معلولان تشکیل می‌دهند.
ابراهیم غفاری افزود: از این تعداد ۲۰ هزار و ۶۱۴ نفر معلول جسمی و حرکتی هستند.
وی ادامه داد: درواقع ۴۲.۶ درصد از جمعیت معلولان استان را معلولان جسمی و حرکتی تشکیل می‌دهند.
مدیرکل بهزیستی استان گلستان بابیان اینکه هم‌اکنون ۱۰۵ هزار نفر( معلولان و خانواده‌های آن‌ها) تحت پوشش بهزیستی هستند، گفت: گلستان هم‌اکنون ۱۰ هزار و ۱۳ معلول ذهنی، چهار هزار و ۳۸۳ معلول روانی مزمن ، ۶ هزار و ۸۰۶ نابینا و ۶ هزار و ۵۷۰ ناشنوا دارد.
وجود ۵۳۸ معلول ضایعه نخاعی در گلستان
وی از وجود ۵۳۸ معلول ضایعه نخاعی در سطح استان خبر داد و اضافه کرد: اداره کل بهزیستی گلستان ماهانه مبلغ ۸۷۰ میلیون ریال به‌حساب این معلولین پرداخت می‌کند.
به گفته غفاری بر اساس گزارش سامانه‌ی payment، در استان گلستان هفت هزار و ۱۶۹ معلول ماهانه ۵۴۱ میلیون ریال مستمری دریافت می‌کنند و یک هزار و ۷۳۳ نفر هم در نوبت دریافت مستمری قرار دارند.
وی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون بیش از سه هزار معلول در ۶۲ مرکز توان‌بخشی، ۱۷ مرکز شبانه‌روزی و ۴۵ مرکز روزانه در سطح استان از خدمات نگهداری، مراقبتی، پزشکی و توان‌بخشی و... بهره‌مند می‌شوند.
مدیرکل بهزیستی گلستان همچنین به دیگر خدمات ارائه‌شده به معلولان استان اشاره و بیان کرد: بر اساس تفاهم‌نامه‌ی منعقده فی‌مابین دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان بهزیستی کشور در نیمسال ۹۴-۹۵ به ۱۱۳ دانشجوی معلول کمک‌هزینه تحصیلی اختصاص داد.
وی با یادآوری اینکه این کمک‌هزینه باهدف پرداخت بخشی از هزینه‌های تحصیلی و تشویق دانشجویان و دانش آموزان معلول تحت پوشش به ادامه تحصیل پرداخت می‌شود، اضافه کرد: در نیم سال تحصیلی ۹۵-۹۶ پرداخت کمک‌هزینه تحصیلی معلولان استان افزایش داشته و به ۳۰۲ نفر رسید.
غفاری همچنین آماری از سالمندان تحت حمایت بهزیستی گلستان ارائه کرد و گفت: هم‌اکنون۲۹۲ سالمند زن و مرد در ۹مرکز روزانه سالمندان، ۱۵۵ سالمند در دو مرکز شبانه‌روزی سالمندان، ۱۵۸بیمار روانی در سه مرکز توان‌بخشی شبانه‌روزی از خدمات کاردرمانی، فیزیوتراپی، پرستاری و روان‌شناسی و مددکاری و پزشکی بهره‌مند می‌شوند.
معلولان بزرگ‌ترین اقلیت جامعه
هرچند مدیرکل بهزیستی استان به تعداد معلولان و سالمندان تحت حمایت این سازمان اشاره کرد اما قطعاً بخش اعظم سالمندان وزنان باردار در این لیست دیده نشده‌اند اما داشتن شهری بدون مانع یکی از حقوق شهروندی تک‌تک آن‌هاست. نکته‌ای که عضو هیئت‌مدیره کانون سراسری معلولین کشور آن را به گونه دیگری بیان کرده و در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: معلولان بزرگ‌ترین اقلیت جامعه هستند که طبق آخرین آمار ارائه‌شده از سوی سازمان ملل ۱۵ درصد از اقشار جامعه دچار معلولیت هستند.
رضا شاه‌حسینی بابیان اینکه ایران ۱۱ درصد معلولیت در کشور را به رسمیت شناخته است، افزود: شان بزرگ‌ترین اقلیت جامعه ایران بیشتر ازآنچه هم‌اکنون ارائه می‌شود است.
وی با تأکید بر اینکه مناسب‌سازی یکی از نیازهای اصلی جامعه معلولان کشور است، گفت: قانون حمایت از معلولین در سال ۱۳۸۳ به تصویب مجلس رسید و یک سال بعد آئین‌نامه اجرایی آن توسط هیئت دولت ابلاغ شد و در استان‌های مختلف فعالیت‌های ماده دو این قانون که مربوط به مناسب‌سازی و الزام ادارات دولتی به مناسب‌سازی ساختمان‌های عمومی بود، شکل گرفت.
مدیرعامل شورای هماهنگی تشکل‌های معلولین استان گلستان ادامه داد: در گلستان از سال ۱۳۸۹ ستاد مناسب‌سازی محیط و مبلمان شهری در دفتر فنی و زیر نظر معاونت عمرانی استانداری گلستان شکل گرفت.
وی که خود کارشناس مناسب‌سازی محیط و مبلمان شهری در دفتر فنی استانداری گلستان هم هست، اضافه کرد: در این سال‌ها اتفاقات خوبی رقم خورد اما تنها ۱۵ درصد از اهداف تحقق پیدا کرد و تا نقطه مطلوب فاصله بسیاری وجود دارد.
وی با تأکید بر اینکه شهرهای گلستان تا رسیدن به شهری بدون مانع فاصله زیادی دارند، تصریح کرد: در هدف‌گذاری اولیه در استان، مناسب‌سازی حدود یک هزار و ۳۰۰ نقطه تکلیف شده بود که تنها ۱۵ درصد تحقق یافت و کما اینکه در آن‌هم استانداردهای لازم رعایت نشده بود.
شاه‌حسینی به دلایل این اتفاق هم اشاره و خاطرنشان کرد: درواقع در مناسب‌سازی محیط و مبلمان شهری ادارات و سازمان‌های دولتی گلستان سپردن کار به کارشناسان گم‌شده بود و هر کس راه خودش را می‌رفت و تخصص کافی برای رعایت استانداردها در افراد وجود نداشت.
عضو هیئت‌مدیره کانون سراسری معلولین کشور بیان کرد: در شرایطی که شیب مناسب برای عبور و مرور ویلچر و وای کر بین هشت‌تا ۱۲ درجه بود شاهد احداث رمپ‌هایی با شیب بالای ۳۰ درجه و عرض و ساختار نامناسب در استان بودیم.
وی بابیان اینکه در اغلب مناسب‌سازی‌های انجام‌شده در استان خواسته‌های معلولان رعایت نشده بود، گفت: فلسفه وجودی مناسب‌سازی رعایت استقلال فردی در معلولان است تا با حفظ شان و کرامت انسانی مستقلاً بتوانند نیازهای عمومی خود را رفع کنند، نکته‌ای که لابه‌لای اقدامات گم‌شده بود.
اقدامات مقطعی بوده و رضایت‌بخش نیست
وی بابیان اینکه صحبت از کارهای انجام‌نشده، استانداردهای نادیده گرفته‌شده و عقب‌افتادگی‌های معلولان جامعه خیلی تکراری است، افزود: در پایش های انجام‌شده در سال ۹۱ شهرهای آزادشهر، گنبدکاووس و کلاله به‌عنوان شهرهای برتر استان در مناسب‌سازی انتخاب شدند و هم‌اکنون در برخی از مسیرهای گرگان پیاده‌روهای ویژه نابینایان احداث‌شده اما اقدامات قطعی بوده و رضایت‌بخش نیست.
به گفته شاه‌حسینی موفقیت در این حوزه نیازمند فرهنگ‌سازی، تأمین منابع و اعتبارات و همچنین حضور ان جی اُها در کنار بهزیستی، فرمانداران و شهرداران است در شرایطی که به نظر می‌رسد ان جی اُها رغبت و شهرداری‌ها اعتقادی به این کار ندارند و فرمانداری هم اعلام می‌کند اعتبارات کافی در این حوزه نداریم.
وی بابیان اینکه مناسب‌سازی حداقل خواسته جامعه معلولین کشور به‌ویژه گلستان است، متذکر شد: تحقق ۱۵ درصد از اهداف رقم راضی‌کننده‌ای نیست اما اگر واقع‌بینانه به مسئله نگاه کنیم برای رسیدن به خواسته‌های ما باید همه دست‌به‌دست هم دهند.
عضو هیئت‌مدیره کانون سراسری معلولین کشور تأکید کرد: همه آحاد جامعه و دولت باید به مسئله ورود کنند و سازمان‌های غیردولتی، فرمانداری‌ها، استانداری‌ها و همه مسئولان و مدیران به لزوم مناسب‌سازی پی ببرند تا مناسب‌سازی متناسب با شان و کرامت معلولان محقق شود.
وی همچنین به دیگر مشکلات جامعه معلولان اشاره و تصریح کرد: مددکاری خوب، سازمان حمایت گر و قوانین حامی از دیگر نیازهای جامعه معلولان کشور است که بیش از هر چیز نیازمند اجرای همگرایانِ است.
شاه‌حسینی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون امکانات و مناسب‌سازی لازم در جامعه برای معلولان وجود ندارد و خانه امن‌ترین فضا برای معلولین محسوب می‌شود و همین امر باعث شده بسیاری از معلولان کنج خانه عزلت‌نشین شوند که توانمندسازی ان جی اُهای معلولان می‌تواند در خودباوری، ایجاد اشتغال و نشاط آن‌ها مؤثر باشد.
هرچند شهر بدون مانع هم‌اکنون به رؤیایی برای معلولان تبدیل‌شده اما قطعاً حضور فعال و پویای معلولان در جامعه نیازمند برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی است و نیاز است رسانه ملی و نشریات به کمک ما آمده و خواسته‌های معلولان معرفی شود.
منبع: مهر