آزاد راه تهران – شمال ، از آن دسته پروژه هایی است که وارد دهه سوم عمر خود شده اما هنوز به مرحله بهره برداری نرسیده است.
از اواسط دهه ۷۰ که طرح کشیدن آزادراهی میان تهران و استانهای شمالی نهایی شد تا آغاز به کار دولت یازدهم، دولتهای مخلتف برنامه ریزی هایی برای ساخت این طرح به کار بستند، اما در عمل نتواستند از خود کارنامه قابل قبولی بر جای بگذارند تا اینکه آزادراه تهران – شمال نیز به عنوان طرحی که افتتاح آن غیرقابل باور به نظر میرسید به وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم رسید.
نوروز ۹۶ سررسید وعده بهره برداری از قطعه یک آزادراه تهران - شمال بود که حالا به بهار ۹۶ موکول شده است. دلیل این تأخیر هم شرایط خاص کار در بارندگی و شرایط جوی و ارتفاع بالای طرح بود که باعث شد سرعت پیشروی از آنچه در ابتدا به نظر میرسد پایین تر باشد.
خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور ومعاون وزیر راه و شهرسازی، در حاشیه سفر چند روز قبل رئیس جمهوری به استان مازندران گزارشی از وضعیت این آزادراه خبر داد و گفت: " این پروژه که در طول ۱۷ سال تنها ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی را به ثبت رسانده با اقدامات مثبتی که در ماههای گذشته انجام شده در حال حاضر به مرز پیشرفت فیزیکی ۸۰ درصدی رسیده است و این امید وجود دارد که تا پایان عمر دولت یازدهم به بهره برداری نهایی برسد."
طبق گفته های خادمی در حال حاضر بیش از ۳۰۰۰ نفر بهطور همزمان در ۱۳۳ جبهه کاری قطعه نخست آزادراه تهران – شمال را در دست ساخت دارند که از این نظر یکی از بزرگترین پروژههای راهسازی خاورمیانه بهشمار میرود.
صحبت های خادمی نشان از آن دارد که تابستان امسال آخرین زمان برای نهایی شدن کار اجرایی در این طرح بزرگ خواهد بود. قطعه نخست این آزادراه میتواند فاصله پایتخت با استانهای شمالی را ۶۰ کیلومتر کاهش دهد و غرب تهران را مستقیما به شهرستانک متصل کند.
این آزادراه در مجموع داری 4 فاز است؛ قطعه اول، به طول 32كيلومتر از تقاطع بزرگراه آزادگان و شهيد همت شروع شده و با عبور از مناطق كن، سولقان و امامزاده عقيل و تونل تالون و دره لانيز به سه راهي شهرستانك ميرسد. با افتتاح اين قطعه، مسير تهران به شمال حدود 60كيلومتر كوتاه ميشود.
قطعه دوم، حدفاصل دوآب - شهرستانك - پل زنگوله به طول تقريبي 25كيلومتر است، تونلهاي بلند البرز هر يك به طول بيش از 6هزار و 450متر در اين منطقه قرار دارد و با اجراي اين قطعه طول مسير جاده فعلي كرج - چالوس حدود 5كيلومتر كوتاهتر ميشود.
قطعه سوم، حدفاصل پل زنگوله- سه راهي دشت نظير، به طول تقريبي 46كيلومتر است و اخيرا شركت آزاد راه تهران - شمال با يك شركت كرهاي براي سرمايهگذاري يك ميليارد و 300ميليون دلاري در اين قطعه به توافق رسيده است.
و قطعه چهارم، حدفاصل سه راهي دشت نظير - چالوس به طول حدود 20كيلومتر، که در تابستان 1394زير بار ترافيك رفته است.
در گامهای بعدی وزارت راه کار بر روی قطعه دوم این پروژه را نیز آغاز کرده و مطالعات نهایی بر روی قطعه سوم به منظور فعال کردن پیمانکاران نیز ادامه دارد، مقدماتی که میتواند به عملیاتی شدن وعده بزرگ ساخت کامل این آزادراه تا سال ۱۴۰۰ جامه عمل بپوشاند.
محمد سعيديكيا، رئيس بنياد مستضعفان، درباره فاز دوم این آزاد راه می گوید: " قطعه دوم آزادراه 2سال بعد از افتتاح قطعه اول،يعني سال 98 به بهرهبرداري ميرسد. هماكنون پيمانكار اين قطعه انتخاب شده و انتظار ميرود مراحل عقد قرارداد تا قبل از پايان سال نهايي شود."
طبق گفته های سعیدی کیا، تونل البرز با طول 6هزار و 500متر بهعنوان طولانيترين تونل راهي ايران، در قطعه دوم واقع شده كه 50درصد تونل شرقي آن حفاري شده و تونل غربي آن نيز با قطر 13متر به مناقصه گذاشته شده است.
براي نخستينبار در اين آزادراه طرح مسيرآرايي اجرايي ميشود؛ اجراي اين كار را يك شركت ايتاليايي برعهده گرفته و كار خود را آغاز كرده است. در مجموع اكنون در پروژه آزادراه تهران- شمال يك پيمانكار چيني، يك پيمانكار ايتاليايي و 22پيمانكار ايراني مشغول به فعاليت هستند.